KLIMAATADAPTATIE

 


 

Bergen op Zoom, 3 november 2013

 

Aan het College van Burgemeester en Wethouders

van de gemeente Bergen op Zoom

Postbus 35

4600 AA Bergen op Zoom

 

Betreft: Klimaatadaptatie, kenmerk LK 13026

Geacht College,

Het klimaat verandert en willen we de stad c.q. de bebouwde kom leefbaar houden, dan zullen we bij de inrichting van de ruimte rekening moeten gaan houden met die verandering. Van een overheid mag verwacht worden dat zij daarop anticipeert en de burger daarbij betrekt en op voorbereid. De voorziene veranderingen in het klimaat hebben vooral betrekking op een toenemende intensiteit van de neerslag en een stijging van de temperatuur en een grotere variatie hierin.

De berging en verwerking van de neerslag en de toename van de hittestress (in een stedelijke omgeving kan de temperatuur nu al in de zon en uit de wind op straten en pleinen zomers oplopen tot boven de 45 graden) vraagt in de toekomst veel aandacht. Onvoldoende is men zich er van bewust dat hittestress in de perioden van extreme warmte leidt tot een oversterfte van met name ouderen en mensen met hart- en luchtwegaandoening en andere kwetsbare personen. Maar ook tot een toename van allergieën, blauwalgen en zelfs besmettingen van drinkwaterdistributienetten met legionella (Maud, 2009).

Uit metingen door TNO in het Stadsgewest Haaglanden en Rotterdam (Duyzer, 2011) is gebleken dat het verschil in oppervlakte temperatuur tussen stad en het omliggende platteland kan oplopen tot meer dan 10 graden Celsius.

Bij de inrichting van de openbare ruimte kunnen we als overheden zelf maatregelen nemen om de waterberging te optimaliseren en de opbouw van de hitte tegen te gaan. Maar ook burgers en bedrijven kunnen in deze een voorname rol spelen.

Overheden kunnen kiezen voor andere verhardingsmaterialen als ze de bestrating vernieuwen.

Beton en asfalt absorberen bijvoorbeeld 60 tot 95 procent van het zonlicht. In Amerika zijn verhardingsmaterialen ontwikkeld die maar 25 procent van het zonlicht, dus de zonnewarmte EPA, UHI Cool Pavements 2008) absorberen.

Mogelijke maatregelen die burgers kunnen nemen

– Groene privétuinen, ook verticale, hebben een enorme waarde voor het beperken van hittestress en het absorberen van neerslag waarbij de biodiversiteit ook bevorderd wordt. Maak burgers en bedrijven er van bewust dat verharding van hun tuinen en terreinen niet alleen betekent geen water buffering, maar ook meer hitte. Water in de bodem koelt en gaat de opwarming van de bodem en de lucht tegen. Bestrating werkt juist als een warmteopslag zodat ook de afkoeling in de avond en de nacht trager verloopt. Als bestrating toch nodig is dan is het van belang dat bijvoorbeeld een poreuze steensoort wordt gekozen en of een steensoort die warmte minder snel opneemt door bijvoorbeeld de aard van de steensoort en/of de kleur. Bij dit alles is het van belang dat burgers en bedrijven actief betrokken worden en bewust worden gemaakt van hun rol.

– Waterdaken kunnen van betekenis zijn om zowel water te bergen als om de hitte opbouw, zowel binnen de gebouwen als in de bebouwde omgeving, te beperken. Platte daken kunnen zo vormgegeven worden dat ze een deel van de neerslag bufferen door de overstort iets hoger te plaatsen Het water verblijft alleen tijdelijk na een bui op het dak.

– Groene (sedem) daken bufferen de afvoer van de neerslag, gaan opwarming tegen en verlengen de levensduur van veel dakbedekkingen. Andere neveneffecten zijn: goed voor flora, fauna en de biodiversiteit, demping geluid, binden stof, beschermen de dakhuid, verbeteren de leefkwaliteit, verbeteren het uitzicht van hogere gebouwen in de omgeving en besparen energiekosten.

– Tropische daken en collectordaken.

– Ook de soort en kleur van de dakbedekking zijn van grote invloed op de warmteopbouw van de gebouwen en de omgeving. Donkere kleuren absorberen warmte. Dit beïnvloedt niet alleen de temperatuur in een woning maar ook de temperatuur buiten en de warmteopslag is van grote invloed op hoe ver de buitenlucht in de avond en nacht zal afkoelen.

Maak en verspreid (via de gemeentelijke website en via uitgiftepunten) een informatiefolder om de burgers, aannemers en architecten te informeren.

Wat dient de gemeente te doen in de visie van de BSD-fractie!

– Groengebieden aanleggen, behouden, verbeteren en oppervlakken ontharden.

– Zonwering op straten en pleinen door groen. Te beginnen met winkelgebieden zoals de binnenstad.

– Groene daken op gemeentelijke en andere overheidsgebouwen.

– Groene gevels (verticale tuinen) aan gemeentelijke en andere overheidsgebouwen. Te beginnen met parkeergarages. Een neveneffect is de binding van verontreinigende stoffen zoals stof, aerosolen en uitlaatgassen.

– Toepassen van bodembedekkers en heesters.

– Meer toepassen van straatbomen en bomenlanen, maar met het voorkomen van gesloten bladerdaken want dan gaat de ventilatie deels verloren en blijven uitlaatgassen hangen. Vooral kiezen voor bomen met een smalle boomkroon.

– Groene pleinen, speelplaatsen en parkeerplaatsen.

– Pergola’s met zonnepanelen boven de parkeerplaatsen bouwen. Te beginnen met Plein 13. Neveneffect geen warme auto’s als je terug komt van winkelen in onze ‘koele’ binnenstad.

– Pleinen verrijken met (gesponsorde) fonteinen. Te beginnen met de Grote Markt.

– Burgers stimuleren te komen tot stadsboerderijen/tuinen (stadslandbouw). Neveneffect plaatsen van ontmoeting en gemeenschappelijke activiteiten. Met als gevolg meer voedselproductie in de stad en de ontwikkeling van een cultuur van zelfdoen en het herstel van lokale relaties tussen voedselproductie en voedselconsumptie. Het kan leiden tot een nieuwe wijze van leven en een mogelijkheid om de gevolgen van werkloosheid of een uitkeringssituatie te verzachten.

– Bewust gebruik gaan maken van koele/poreuze verhardingsmaterialen.

– Pas bouwvoorschriften aan zodat meer rekening gehouden wordt met de noodzaak tot klimaatadaptatie en de mogelijkheden daartoe.

– Tijdelijk bestemmen van braakliggende terreinen voor natuur en ecosysteemdiensten.

 In afwachting van uw reactie,

Met vriendelijke groet

namens de BSD-fractie,

Louis van der Kallen